สมุนไพรของไทยนั้นมีค่อนข้างหลากหลาย และมีประโยชน์ที่มากมาย ไม่ว่าจะเป็นการนำไปประกอบอาหาร การทำผลิตภัณฑ์ต่างๆ และการรักษาโรค ในปัจจุบันอากาศบ้านเราก็ค่อนข้างจะเปลี่ยนแปลงบ่อย เรียกได้ว่ามี 3 ฤดูกาลในวันเดียว เช้า อากาศหนาวเย็น เที่ยงอากาศร้อน เย็นฝนตก ทำให้หลายๆ คน ที่ภูมิคุ้มกันไม่ค่อยดี ก็เกิดอาการระคายเคืองบริเวณคอ จนเกิดเป็นการแพ้อากาศ เป็นหวัด และไอ ซึ่งสิ่งที่น่ากลัวคืออาการไอ เพราะหายช้ามาก และน่ารำคาญเป็นที่สุด วันนี้จะมาแนะนำสมุนไพรไทยที่จะสามารถช่วยแก้อาการไอและมีเสมหะได้
- มะขามป้อม (Indian Gooseberry) ในมะขามป้อมมีสารที่ละลายน้ำได้ มีฤทธิ์ช่วยละลายเสมหะได้ดี จึงนิยมนำมาเป็นส่วนประกอบในการทำยาแก้ไอ แบบต่างๆ ที่ช่วยบรรเทาอาการไอ สามารถกินสดๆ ก็ได้ หรือใช้ผลมะขามป้อมสด ต้มกับน้ำ ใส่เกลือเล็กน้อย ไว้ค่อยๆ จิบ เพื่อแก้ไอ ขับเสมหะ
- ขิง (Ginger) แค่ได้ยินชื่อ หลายๆ คนก็หันหน้าหนี แต่จริงๆ แล้วขิงเนี่ยแหละเป็นยาอย่างดี เพราะสารประกอบต้านการอักเสบในขิงบางชนิด สามารถผ่อนคลายเยื่อบุในทางเดินหายใจ ซึ่งจะช่วยลดอาการไอ ทำให้ขิง สามารถช่วยบรรเทาอาการไอแห้งๆ ได้ นอกจากนี้ยังช่วยบรรเทาอาการคลื่นไส้ วิงเวียนได้อีกด้วย โยนำมาต้มเป็นน้ำขิง แล้วหั่นฝางขิงสดบางๆ ลงในถ้วยน้ำร้อน อาจจะเติมน้ำมะนาวลงไปด้วย เพราะจะช่วยให้รสชาติดี สามารถทานได้ง่ายขึ้น
- มะนาว (Lime) นมะนาวยังมี กรดซิตริก (citric acid) ที่นอกจากสรรพคุณลดการอักเสบ ช่วยกำจัดเชื้อโรคที่ทำให้เจ็บคอแล้ว ยังมีฤทธิ์ลดไข้ แก้กระหายน้ำด้วย เมื่อชงดื่มร่วมกับน้ำอุ่น จะช่วยละลายเสมหะได้ ให้คั้นน้ำมะนาว ประมาณ 2-3 ช้อนโต๊ะ ผสมกับเกลือ หรือละลายในน้ำอุ่นเล็กน้อย และจิบบ่อย
- มะขาม (Tamarind) เป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง และมีสารสำคัญในเนื้อฝักมะขามแก่ คือ กรดทาร์ทาริก (tartaric acid) ทำให้มะขาม ช่วยบรรเทาอาการไอ บรรเทาอาการไข้ ทำให้ชุ่มคอ ชื่นใจ ละลายเสมหะได้ดีอีกชนิดหนึ่ง สามารถรับประทานแบบสดๆได้เลย อาจจะใช้เนื้อฝักแก่ จิ้มทานกับเกลือ หรือ จะคั้นเป็นน้ำผสมกับเกลือแล้วค่อยๆ จิบ เพื่อบรรเทาอาการไอก็ได้เช่นกัน
- มะแว้งเครือ (Solanum trilobatum) เป็นสมุนไพรที่มีวิตามินเอ วิตามินบี วิตามินซี มีสารสำคัญได้แก่อัลคาลอยด์ solasodine โดยการใช้มะแว้งแก้ไอตามตำรับยาแผนโบราณจะใช้ผลมะแว้งสด 5-6 ผล ล้างให้สะอาด นำมาเคี้ยวอมไว้ กลืนเฉพาะน้ำจนหมดรสขมแล้วคายกากทิ้ง หรือจะกลืนทั้งน้ำและเนื้อก็ได้ หรือจะใช้ผลแก่สด 5-10 ผล นำมาโขลกพอแหลก คั้นเอาแต่น้ำ เติมเกลือเล็กน้อย ใช้จิบบ่อย ๆ เวลาไอ สำหรับเด็กจะใช้น้ำที่คั้นจากผลมะแว้ง เป็นน้ำกระสายยา กวาดคอแก้ไอและขับเสมหะ